Dane kontaktowe

Punkt EUROPE DIRECT
Zielona Góra

ul. Podgórna 7, pokój 143
65-057 Zielona Góra

tel. +48 95 785 11 45
tel. +48 95 785 11 47
tel. +48 881 969 648
tel. +48 664 940 061

europedirect-zielonagora@lubuskie.uw.gov.pl

Aktualności

Skuteczne prawo dla wszystkich obywateli UE (2013-06-10)

Komisja Europejska przyjęła zbiór wspólnych, niewiążących zasad dotyczących mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych w państwach członkowskich. Chodzi o to, aby obywatele i przedsiębiorstwa byli w stanie wyegzekwować prawa zagwarantowane na mocy prawa UE w przypadku, gdy zostaną one naruszone.

Celem przyjętego zalecenia jest zabezpieczenie spójnego horyzontalnego podejścia do mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych w Unii Europejskiej bez potrzeby ujednolicania poszczególnych systemów państw członkowskich.

Krajowe mechanizmy dochodzenia roszczeń zbiorowych powinny być dostępne w różnych obszarach, w których legislacja UE przyznaje prawa obywatelom i przedsiębiorstwom, mianowicie w dziedzinie ochrony konsumentów, konkurencji, ochrony środowiska i usług finansowych. Zalecając państwom członkowskim wprowadzenie krajowych mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych, Komisja pragnie poprawić dostęp do wymiaru sprawiedliwości, równocześnie zapewniając odpowiednie gwarancje proceduralne pozwalające uniknąć nadużywania drogi sądowej.

Zalecenie jest uzupełnieniem wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie powództw dotyczących naruszenia prawa ochrony konkurencji, która pomoże ofiarom naruszeń tego prawa w uzyskaniu rekompensaty na drodze sądowej, obowiązującej w państwach członkowskich (zob. IP/13/525MEMO/13/531). O ile w zaleceniu wzywa się państwa członkowskie do wprowadzenia w życie mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych, to dyrektywa pozostawia w gestii państw członkowskich to, czy wprowadzą mechanizmy dochodzenia roszczeń zbiorowych w kontekście egzekwowania przepisów prawa konkurencji z powództwa prywatnego.

- Państwa członkowskie posiadają bardzo różne tradycje prawne w zakresie roszczeń zbiorowych, które Komisja pragnie uszanować. Celem naszej inicjatywy jest wniesienie większej spójności do prawa Unii Europejskiej - oświadczyła wiceprzewodnicząca Komisji i komisarz ds. sprawiedliwości Viviane Reding. - Przyjęte dziś zalecenie stanowi przykład wyważonego podejścia do poprawy dostępu obywateli do systemu sprawiedliwości, różniącego się od amerykańskiego systemu pozwów zbiorowych oraz umożliwiającego uniknięcie niebezpieczeństwa wzrostu liczby nieuzasadnionych pozwów i nadużywania drogi sądowej.

Wiceprzewodniczący Joaquín Almunia, odpowiedzialny za politykę konkurencji, dodał: - Kiedy obywatele i przedsiębiorstwa, szczególnie małe i średnie, padają ofiarą naruszeń prawa konkurencji, często napotykają na poważne przeszkody uniemożliwiające im skuteczne uzyskanie zadośćuczynienia. Aby zaradzić temu problemowi, wystąpiliśmy z wnioskiem dotyczącym dyrektywy w sprawie powództw dotyczących naruszenia prawa ochrony konkurencji. Ponieważ w takich przypadkach szkodę może odnieść wiele stron na raz, powinny one mieć możliwość skorzystania z mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych. Dlatego też nowe zalecenie jest tak potrzebnym uzupełnieniem, dzięki niemu wysyłamy państwom członkowskim zrozumiałe przesłanie.

Komisarz ds. polityki konsumenckiej Tonio Borg, dodał: - Dziś uczyniliśmy śmiały krok w stronę stworzenia unijnych ram dotyczących roszczeń zbiorowych. Wzywamy wszystkie państwa członkowskie do wyposażenia unijnych konsumentów w narzędzia umożliwiające im korzystanie z należnych im praw i możliwości uzyskania rekompensaty za szkody poniesione w wyniku łamania prawa UE. Państwa członkowskie powinny zagwarantować, że procedury roszczeń zbiorowych będą uczciwe, sprawiedliwe, przeprowadzane bez zbędnej zwłoki i niezbyt drogie.

Najważniejsze punkty zalecenia Komisji

W swoim zaleceniu Komisja wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia w życie krajowych mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych i przedstawia wspólne europejskie zasady, które należy w takich mechanizmach uwzględnić:

  • państwa członkowskie powinny dysponować mechanizmem dochodzenia roszczeń zbiorowych, umożliwiającym obywatelom i przedsiębiorstwom uzyskanie orzeczeń sądowych powstrzymujących naruszanie ich praw gwarantowanych przez prawo UE (tzw. „zabezpieczenie roszczeń w drodze nakazu sądowego”) oraz wnoszenie powództwa o odszkodowanie za szkodę poniesioną w wyniku takiego naruszenia prawa (tzw.„powództwo odszkodowawcze”) w sytuacji, gdy wiele osób ponosi szkodę w wyniku tego samego nielegalnego działania.
  • Państwa członkowskie powinny zagwarantować, że procedury roszczeń zbiorowych będą uczciwe, sprawiedliwe, przeprowadzane bez zbędnej zwłoki i niezbyt drogie.
  • Mechanizmy dochodzenia roszczeń zbiorowych powinny, zasadniczo, opierać się na zasadzie wyrażenia zgody, na mocy której strona skarżąca konstytuuje się poprzez bezpośrednio wyrażoną zgodę należących do niej członków. Wszelkie odstępstwa od tej zasady, na mocy decyzji administracyjnej lub orzeczenia sądowego, należy odpowiednio uzasadnić ze względu na zasadę rzetelności sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Równocześnie Komisja podkreśla potrzebę udostępniania informacji potencjalnym powodom, którzy chcą przyłączyć się do pozwu zbiorowego.
  • Komisja zaleca również wprowadzenie istotnych gwarancji proceduralnych, aby zagwarantować, że nic nie będzie zachęcało do nadużywania mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych. Państwa członkowskie nie powinny na przykład zezwalać na wypłacanie honorariów w przypadku wygrania sprawy, ponieważ może to zachęcić do nadużywania systemu. Ponadto, podmioty reprezentujące stronę skarżącą powinny mieć charakter organizacji nienastawionej na zysk, aby zagwarantować, że będą się one kierować interesami poszkodowanych w przypadku szkód masowych. Innym sposobem zapobiegania nadużywaniu korzystania z drogi sądowej jest zakazanie orzekania odszkodowań karnych, co zazwyczaj mogłoby spowodować składanie pozwów w celu osiągnięcia zysku. Członkowie indywidualni strony skarżącej powinni natomiast otrzymać pełne odszkodowanie, gdy sąd potwierdzi słuszność ich pozwu.
  • Najważniejsza rolę w sporach zbiorowych powinien odgrywać sędzia, który powinien mieć możliwość skutecznego przeprowadzenia sprawy oraz dopilnowania, aby nie dochodziło do nadużyć. Komisja nie wykluczyła możliwości finansowania przez stronę trzecią w przypadku odwołania się do europejskiego mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych, jednakże proponuje przyjęcie określonych warunków, w szczególności związanych z przejrzystością, aby zapobiec powstaniu konfliktu interesów.
  • Zalecenie propaguje również alternatywne metody rozwiązywania sporów – strony powinny mieć możliwość skorzystania z nich na zasadzie konsensusu.

Dalsze działania: autorzy zalecenia wzywają państwa członkowskie do wprowadzenia w życie odpowiednich środków najpóźniej w ciągu dwóch lat. Najpóźniej dwa lata po wdrożeniu zalecenia Komisja dokona oceny stanu faktycznego w oparciu o coroczne sprawozdania przesłane przez państwa członkowskie, aby sprawdzić, czy potrzebne są dalsze środki umożliwiające wzmocnienie horyzontalnego podejścia przedstawionego w zaleceniu.


Kontekst

Czym jest dochodzenie roszczeń zbiorowych i kiedy można je zastosować?

Dochodzenie roszczeń zbiorowych jest mechanizmem proceduralnym umożliwiającym ze względu na oszczędność proceduralną lub też skuteczność wykonania prawa połączenie rozstrzygnięcia wielu pojedynczych powództw (dotyczących tej samej sprawy) w jednym procesie sądowym. Powództwo zbiorowe jest szerokim pojęciem obejmującym zabezpieczenie roszczeń w drodze nakazu sądowego (pozwy o orzeczenie zakazu wykonywania nielegalnej czynności lub działalności) oraz powództwo odszkodowawcze (pozwy o odszkodowanie za poniesione szkody). Należy je jasno odróżniać od „pozwów zbiorowych”, stosowanych szeroko w prawie amerykańskim. W Europie procedury roszczeń zbiorowych wprowadzono w niektórych państwach członkowskich. Niemniej jednak procedury poszczególnych państw bardzo różnią się od siebie.

Komisja, jako organ publiczny oraz strażnik traktatów UE, jest odpowiedzialna za wykonanie prawa UE. Równocześnie osoby prywatne, przedsiębiorstwa oraz podmioty reprezentujące interesy różnych grup społeczeństwa mogą wystąpić o wykonanie ich praw zagwarantowanych w prawie UE w sądach krajowych. Czasami naruszenie prawa UE może spowodować lawinę pozwów indywidualnych. W takich przypadkach powództwo zbiorowe może posłużyć uzupełnieniu egzekwowania przepisów na drodze publicznoprawnej. W prawie UE już teraz istnieje możliwość powództwa zbiorowego dotyczącego nakazów w prawie ochrony konsumentów, niemniej jednak krajowe systemy prawne różnią się znacznie od siebie w obszarze rynków finansowych, konkurencji, ochrony środowiska oraz w innych dziedzinach prawa. Sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana w państwach członkowskich, gdy kilkoro konsumentów lub przedsiębiorstw występuje o odszkodowanie w tej samej sprawie. Opracowując swoje zalecenie Komisja przeprowadziła w 2011 r. szeroko zakrojone konsultacje społeczne, aby sprawdzić czy i na jakich warunkach europejskie podejście do powództwa zbiorowego mogłoby być korzystne dla europejskich przedsiębiorstw i obywateli (IP/11/132). Komisja uwzględniła także rezolucje Parlamentu Europejskiego pt.: „W stronę spójnego europejskiego podejścia do zbiorowego dochodzenia roszczeń” wzywającą do stworzenia ram przekrojowych zbiorowego dochodzenia roszczeń.

Działania Komisji związane z dochodzeniem roszczeń zbiorowych

Komisja od kilku lat pracuje nad stworzeniem europejskich standardów związanych z dochodzeniem roszczeń zbiorowych w obszarze prawa konsumenckiego i konkurencji. W 2005 r. Komisja przyjęła zielona księgę  w sprawie powództw dotyczących naruszenia prawa ochrony konkurencji oraz w 2008 r. białą księgę ; obydwie zawierają rozdział dotyczący powództwa zbiorowego. W 2011 r. Komisja przeprowadziła konsultacje społeczne, w których swoje zdanie na temat europejskich ram dochodzenia roszczeń zbiorowych przedstawiło około trzystu instytucji i specjalistów oraz 10 tys. obywateli. Podczas konsultacji przedstawiono wiele zróżnicowanych opinii oraz podkreślono potrzebę wprowadzenia wyważonych rozwiązań.

wszystkie

Skuteczne prawo dla wszystkich obywateli UE (2013-06-10)

Komisja Europejska przyjęła zbiór wspólnych, niewiążących zasad dotyczących mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych w państwach członkowskich. Chodzi o to, aby obywatele i przedsiębiorstwa byli w stanie wyegzekwować prawa zagwarantowane na mocy prawa UE w przypadku, gdy zostaną one naruszone.

Celem przyjętego zalecenia jest zabezpieczenie spójnego horyzontalnego podejścia do mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych w Unii Europejskiej bez potrzeby ujednolicania poszczególnych systemów państw członkowskich.

Krajowe mechanizmy dochodzenia roszczeń zbiorowych powinny być dostępne w różnych obszarach, w których legislacja UE przyznaje prawa obywatelom i przedsiębiorstwom, mianowicie w dziedzinie ochrony konsumentów, konkurencji, ochrony środowiska i usług finansowych. Zalecając państwom członkowskim wprowadzenie krajowych mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych, Komisja pragnie poprawić dostęp do wymiaru sprawiedliwości, równocześnie zapewniając odpowiednie gwarancje proceduralne pozwalające uniknąć nadużywania drogi sądowej.

Zalecenie jest uzupełnieniem wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie powództw dotyczących naruszenia prawa ochrony konkurencji, która pomoże ofiarom naruszeń tego prawa w uzyskaniu rekompensaty na drodze sądowej, obowiązującej w państwach członkowskich (zob. IP/13/525MEMO/13/531). O ile w zaleceniu wzywa się państwa członkowskie do wprowadzenia w życie mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych, to dyrektywa pozostawia w gestii państw członkowskich to, czy wprowadzą mechanizmy dochodzenia roszczeń zbiorowych w kontekście egzekwowania przepisów prawa konkurencji z powództwa prywatnego.

- Państwa członkowskie posiadają bardzo różne tradycje prawne w zakresie roszczeń zbiorowych, które Komisja pragnie uszanować. Celem naszej inicjatywy jest wniesienie większej spójności do prawa Unii Europejskiej - oświadczyła wiceprzewodnicząca Komisji i komisarz ds. sprawiedliwości Viviane Reding. - Przyjęte dziś zalecenie stanowi przykład wyważonego podejścia do poprawy dostępu obywateli do systemu sprawiedliwości, różniącego się od amerykańskiego systemu pozwów zbiorowych oraz umożliwiającego uniknięcie niebezpieczeństwa wzrostu liczby nieuzasadnionych pozwów i nadużywania drogi sądowej.

Wiceprzewodniczący Joaquín Almunia, odpowiedzialny za politykę konkurencji, dodał: - Kiedy obywatele i przedsiębiorstwa, szczególnie małe i średnie, padają ofiarą naruszeń prawa konkurencji, często napotykają na poważne przeszkody uniemożliwiające im skuteczne uzyskanie zadośćuczynienia. Aby zaradzić temu problemowi, wystąpiliśmy z wnioskiem dotyczącym dyrektywy w sprawie powództw dotyczących naruszenia prawa ochrony konkurencji. Ponieważ w takich przypadkach szkodę może odnieść wiele stron na raz, powinny one mieć możliwość skorzystania z mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych. Dlatego też nowe zalecenie jest tak potrzebnym uzupełnieniem, dzięki niemu wysyłamy państwom członkowskim zrozumiałe przesłanie.

Komisarz ds. polityki konsumenckiej Tonio Borg, dodał: - Dziś uczyniliśmy śmiały krok w stronę stworzenia unijnych ram dotyczących roszczeń zbiorowych. Wzywamy wszystkie państwa członkowskie do wyposażenia unijnych konsumentów w narzędzia umożliwiające im korzystanie z należnych im praw i możliwości uzyskania rekompensaty za szkody poniesione w wyniku łamania prawa UE. Państwa członkowskie powinny zagwarantować, że procedury roszczeń zbiorowych będą uczciwe, sprawiedliwe, przeprowadzane bez zbędnej zwłoki i niezbyt drogie.

Najważniejsze punkty zalecenia Komisji

W swoim zaleceniu Komisja wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia w życie krajowych mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych i przedstawia wspólne europejskie zasady, które należy w takich mechanizmach uwzględnić:

  • państwa członkowskie powinny dysponować mechanizmem dochodzenia roszczeń zbiorowych, umożliwiającym obywatelom i przedsiębiorstwom uzyskanie orzeczeń sądowych powstrzymujących naruszanie ich praw gwarantowanych przez prawo UE (tzw. „zabezpieczenie roszczeń w drodze nakazu sądowego”) oraz wnoszenie powództwa o odszkodowanie za szkodę poniesioną w wyniku takiego naruszenia prawa (tzw.„powództwo odszkodowawcze”) w sytuacji, gdy wiele osób ponosi szkodę w wyniku tego samego nielegalnego działania.
  • Państwa członkowskie powinny zagwarantować, że procedury roszczeń zbiorowych będą uczciwe, sprawiedliwe, przeprowadzane bez zbędnej zwłoki i niezbyt drogie.
  • Mechanizmy dochodzenia roszczeń zbiorowych powinny, zasadniczo, opierać się na zasadzie wyrażenia zgody, na mocy której strona skarżąca konstytuuje się poprzez bezpośrednio wyrażoną zgodę należących do niej członków. Wszelkie odstępstwa od tej zasady, na mocy decyzji administracyjnej lub orzeczenia sądowego, należy odpowiednio uzasadnić ze względu na zasadę rzetelności sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Równocześnie Komisja podkreśla potrzebę udostępniania informacji potencjalnym powodom, którzy chcą przyłączyć się do pozwu zbiorowego.
  • Komisja zaleca również wprowadzenie istotnych gwarancji proceduralnych, aby zagwarantować, że nic nie będzie zachęcało do nadużywania mechanizmów dochodzenia roszczeń zbiorowych. Państwa członkowskie nie powinny na przykład zezwalać na wypłacanie honorariów w przypadku wygrania sprawy, ponieważ może to zachęcić do nadużywania systemu. Ponadto, podmioty reprezentujące stronę skarżącą powinny mieć charakter organizacji nienastawionej na zysk, aby zagwarantować, że będą się one kierować interesami poszkodowanych w przypadku szkód masowych. Innym sposobem zapobiegania nadużywaniu korzystania z drogi sądowej jest zakazanie orzekania odszkodowań karnych, co zazwyczaj mogłoby spowodować składanie pozwów w celu osiągnięcia zysku. Członkowie indywidualni strony skarżącej powinni natomiast otrzymać pełne odszkodowanie, gdy sąd potwierdzi słuszność ich pozwu.
  • Najważniejsza rolę w sporach zbiorowych powinien odgrywać sędzia, który powinien mieć możliwość skutecznego przeprowadzenia sprawy oraz dopilnowania, aby nie dochodziło do nadużyć. Komisja nie wykluczyła możliwości finansowania przez stronę trzecią w przypadku odwołania się do europejskiego mechanizmu dochodzenia roszczeń zbiorowych, jednakże proponuje przyjęcie określonych warunków, w szczególności związanych z przejrzystością, aby zapobiec powstaniu konfliktu interesów.
  • Zalecenie propaguje również alternatywne metody rozwiązywania sporów – strony powinny mieć możliwość skorzystania z nich na zasadzie konsensusu.

Dalsze działania: autorzy zalecenia wzywają państwa członkowskie do wprowadzenia w życie odpowiednich środków najpóźniej w ciągu dwóch lat. Najpóźniej dwa lata po wdrożeniu zalecenia Komisja dokona oceny stanu faktycznego w oparciu o coroczne sprawozdania przesłane przez państwa członkowskie, aby sprawdzić, czy potrzebne są dalsze środki umożliwiające wzmocnienie horyzontalnego podejścia przedstawionego w zaleceniu.


Kontekst

Czym jest dochodzenie roszczeń zbiorowych i kiedy można je zastosować?

Dochodzenie roszczeń zbiorowych jest mechanizmem proceduralnym umożliwiającym ze względu na oszczędność proceduralną lub też skuteczność wykonania prawa połączenie rozstrzygnięcia wielu pojedynczych powództw (dotyczących tej samej sprawy) w jednym procesie sądowym. Powództwo zbiorowe jest szerokim pojęciem obejmującym zabezpieczenie roszczeń w drodze nakazu sądowego (pozwy o orzeczenie zakazu wykonywania nielegalnej czynności lub działalności) oraz powództwo odszkodowawcze (pozwy o odszkodowanie za poniesione szkody). Należy je jasno odróżniać od „pozwów zbiorowych”, stosowanych szeroko w prawie amerykańskim. W Europie procedury roszczeń zbiorowych wprowadzono w niektórych państwach członkowskich. Niemniej jednak procedury poszczególnych państw bardzo różnią się od siebie.

Komisja, jako organ publiczny oraz strażnik traktatów UE, jest odpowiedzialna za wykonanie prawa UE. Równocześnie osoby prywatne, przedsiębiorstwa oraz podmioty reprezentujące interesy różnych grup społeczeństwa mogą wystąpić o wykonanie ich praw zagwarantowanych w prawie UE w sądach krajowych. Czasami naruszenie prawa UE może spowodować lawinę pozwów indywidualnych. W takich przypadkach powództwo zbiorowe może posłużyć uzupełnieniu egzekwowania przepisów na drodze publicznoprawnej. W prawie UE już teraz istnieje możliwość powództwa zbiorowego dotyczącego nakazów w prawie ochrony konsumentów, niemniej jednak krajowe systemy prawne różnią się znacznie od siebie w obszarze rynków finansowych, konkurencji, ochrony środowiska oraz w innych dziedzinach prawa. Sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana w państwach członkowskich, gdy kilkoro konsumentów lub przedsiębiorstw występuje o odszkodowanie w tej samej sprawie. Opracowując swoje zalecenie Komisja przeprowadziła w 2011 r. szeroko zakrojone konsultacje społeczne, aby sprawdzić czy i na jakich warunkach europejskie podejście do powództwa zbiorowego mogłoby być korzystne dla europejskich przedsiębiorstw i obywateli (IP/11/132). Komisja uwzględniła także rezolucje Parlamentu Europejskiego pt.: „W stronę spójnego europejskiego podejścia do zbiorowego dochodzenia roszczeń” wzywającą do stworzenia ram przekrojowych zbiorowego dochodzenia roszczeń.

Działania Komisji związane z dochodzeniem roszczeń zbiorowych

Komisja od kilku lat pracuje nad stworzeniem europejskich standardów związanych z dochodzeniem roszczeń zbiorowych w obszarze prawa konsumenckiego i konkurencji. W 2005 r. Komisja przyjęła zielona księgę  w sprawie powództw dotyczących naruszenia prawa ochrony konkurencji oraz w 2008 r. białą księgę ; obydwie zawierają rozdział dotyczący powództwa zbiorowego. W 2011 r. Komisja przeprowadziła konsultacje społeczne, w których swoje zdanie na temat europejskich ram dochodzenia roszczeń zbiorowych przedstawiło około trzystu instytucji i specjalistów oraz 10 tys. obywateli. Podczas konsultacji przedstawiono wiele zróżnicowanych opinii oraz podkreślono potrzebę wprowadzenia wyważonych rozwiązań.

wszystkie

drukujDrukuj poleć znajomemuPoleć znajomemu zapisz jako pdfZapisz jako PDF
Stronę redagował: Wojciech Olszewski 2013-06-13 13:31:54
na górę strony wstecz
Dołącz do nas na Facebooku!